見出語 |
用例 |
svalakṣaṇa (=vastu) |
NB 1.13-15: yasyārthasya saṃnidhānāsaṃnidhānābhyāṃ jñānapratibhāsabhedas tat svalakṣaṇam // tad eva paramārthasat // arthakriyāsāmarthyalakṣaṇatvād (eva) vastunaḥ // HTU 95: tasya(=pratyakṣasya) viṣayaḥ svalakṣaṇam / arthakriyāsamarthaṃ tu svalakṣaṇam ucyate / sāmānyaṃ tu nārthakriyāsamartham / TSop 1.18: tasya viṣayaḥ svalakṣaṇaṃ / tasya caturvidhasyānanyasādhāraṇena rūpeṇa yal lakṣyate tad viṣayaḥ / anena sāmānyaviṣayatvāropaḥ pratyakṣe pratyuktaḥ / yasyārthasya saṃnidhānāsaṃnidhānābhyāṃ jñānapratibhāsabhedas tat svalakṣaṇaṃ / yasya jñānaviṣayasya saṃnidhānaṃ yogyadeśāvasthāṇam / asaṃnidhānaṃ yogyadeśe 'bhāvaḥ sarvathā / tābhyāṃ yo jñānapratibhāsaṃ grāhyākāraṃ bhinatty utpādānutpādāt tat svalakṣaṇam // |
svasaṃvedana (=ātmasaṃvedana) |
TSop 1.11: sarvacittacaittānām ātmā saṃvedyate yena rūpeṇa tat svasaṃvedanam / |
svavacananirākṛta (pakṣābhāsa) |
NB3.54: svavacananirākṛto yathā, nānumānaṃ pramāṇam iti // |
svavacanaviruddha (pakṣābhāsa) |
NPra 3.1.1: svavacanaviruddho yathā / mātā me vandhyeti // HTU 14: svavacanaviruddho yathā / nāumānaṃ pramāṇam iti parapratipādanāya vacanam uccāryamāṇaṃ parārtham anumānam ity uktatvāt / |
svārthānumāna |
NB 2.3: tatra trirūpāl liṅgād yad anumeye jñānaṃ tad anumānam // HTU 98: tatra svārthaṃ tāvat / gṛhīte ca pakṣadharme smṛte ca sādhyasādhanabhāve paścāt pratipattā yathārthaṃ pratipadyate yena tat svārtham anumānam / TSop 2.2: tatra trirūpaliṅgād yad anumeye jñānaṃ rūpatrayayuktāl liṅgād yad anumeyālambanaṃ jñānaṃ utpadyate tat svārtham anumānam / trirūpagrahaṇam ekaikadvidvirūpavyavacchedārtham / tatraikaikarūpo hetur na bhavati / yathā nityaḥ śabdaḥ kṛtakatvāt / mūrtatvāt / aprameyatvād iti / yathākramam anumeye sattvasapakṣasattvavipakṣavyāvṛtti mātram asti / tathā hi dvidvirūpo yathā 'nityo dhvaniḥ / amūrtatvāt / śrāvaṇatvāt / cākṣuṣatvād iti / yathākramam anumeye sattvasapakṣasattvāsapakṣāsattvamātrasyābhāvāt / tad uktam ācāryapādaiḥ / _ekaikadvidvirūpād vā liṅgān nārthaḥ kṛto 'rthataḥ // kṛtakatvād dhvanir nityo mūrtatvād aprameyataḥ / amūrtaśrāvaṇatvābhyām anityaś cākṣuṣatvataモ // iti / 2.3. anumeyagrahaṇenāparokṣaviṣayasya nirāsaḥ / pramāṇaphalavyavasthā 'trāpi pratyakṣavat / yathā pratyakṣe tasyaiva nīlādisārūpyaṃ pramāṇam uktaṃ nīlādipratītiś ca phalaṃ tathātrāpi vahnyādyākāraḥ pramāṇaṃ vahnyādivikalpanarūpatā ca phalam iti / |
sādhana |
NPra 2: tatra pakṣādivacanāni sādhanam / pakṣahetudṛṣṭāntavacanair hi prāśnikānām apratīto 'rthaḥ pratipādyata iti // NPra 2. 4: eṣāṃ vacanāni parapratyāyanakāle sādhanam / tadyathā / anityaḥ śabda iti pakṣavacanam / yat kṛtakaṃ tad anityaṃ dṛṣṭaṃ yathā ghaṭādir iti sapakṣānugamavacanam / yan nityaṃ tad akṛtakaṃ dṛṣṭaṃ yathākāśam iti vyatirekavacanam // HTU 2: sādhyate yena tat sādhanam / |
sādhanadharmāsiddha (sādharmyadṛṣṭāntābhāsa) |
NPra 3. 3. 1. 1: tatra sādhanadharmāsiddho yathā / nityaḥ śabdo 'mūrtatvāt paramāṇuvat / yad amūrtaṃ tan nityaṃ dṛṣṭaṃ yathā paramāṇuḥ / paramāṇau hi sādhyaṃ nityatvam asti sadnanadharmo 'mūrtatvaṃ nāsti mūrtatvāt oaramāṇūnām iti / |
sādhanavikala (sādharmyadṛṣṭāntābhāsa) |
HTU 59: nityaḥ śabdo 'mūrtatvāt paramāṇuvat / sādhanavikalaḥ paramāṇūnām mūrtatvāt // TSop 3.19: nityaḥ śabdaḥ / amūrtatvāt paramāṇuvad iti / sādhanadharmavikalaḥ / sādhyadharmo 'tra nityatvam asti nityatvāt paramāṇoḥ / |
sādhanābhāsa |
NB 3.57-58: trirūpaliṅgākhyānaṃ parārthānumānam ity uktam / tatra trayāṇāṃ rūpāṇām ekasyāpi rūpasyānuktau sādhanābhāsaḥ // uktāv apy asiddhau sandehe vā pratipādyapratipādakayoḥ // NPra 3. 4: eṣāṃ pakṣahetudṛṣṭāntābhāsānāṃ vacanāni sādhanābhāsam // TSop 3.10: trirūpaliṅgākhyānam parārtham anumānam ity uktam / trayāṇāṃ rūpāṇām ekasyāpi rūpasyānuktau sādhanābhāsaḥ / uktasyāpy asiddhau saṃdehe ca pratipādyapratipādakayoḥ / trayāṇāṃ rūpāṇāṃ madhya ekasyānuktau / apiśabdād dvayor api / sādhanasyābhāsaḥ sādhanasya sadṛśam ity arthaḥ / uktasyāpi śabdād anuktāv api / asiddhau saṃdehe vā pratipādyasya pratipādakasya hetvābhāsaḥ / |
sādhanāvyatireki (vaidharmyadṛṣṭāntābhāsa) |
HTU 71: sādhanāvyatirekī yathā / nityaḥ śabdo 'mūrtatvāt karmavat / atra nityatvaṃ sādhyadharmo vyāvṛttaḥ karmaṇo 'nityatvāt / sādhanadharmo na vyāvṛttaḥ karmaṇo 'mūrtatvāt // TSop 3.20: nityatvāt paramāṇoḥ sādhyaṃ na vyāvṛttaṃ / atraiva karmavad iti dṛṣṭānte sādhanāvyatirekī / |
sādhanāvyāvṛtta (vaidharmyadṛṣṭāntābhāsa) |
NPra 3. 3. 2. 2: sādhanāvyāvṛtto yathā / karmavad iti / karmaṇaḥ sādhyaṃ nityatvaṃ vyāvṛttam / anityatvāt karmaṇaḥ / sādhanadharmo / mūrtatvaṃ na vyāvṛttam / amūrtatvāt karmaṇaḥ // |
sādharmyadṛṣṭānta |
NPra 2. 3. 1: tatra sādharmyeṇa tāvat / yatra hetoḥ sapakṣa evāstitvaṃ khyāpyate / tadyathā / yat kṛtakaṃ tad anityaṃ dṛṣṭaṃ yathā ghaṭādir iti // HTU 56: na sapakṣād anyo dṛṣṭānato nāma kaścid iti sapakṣa eva sādharmyadṛṣṭāntaḥ // |
sādharmyadṛṣṭāntābhāsa |
NPra 3. 3. 1: tatra sādharmyeṇa tāvad dṛṣṭāntābhāsaḥ pañcaprakāraḥ / tadyathā / (1) sādhanadharmāsiddhaḥ, (2) sādhyadharmāsiddhaḥ, (3) ubhayadharmāsiddhaḥ, (4) ananvayaḥ, (5) viparītānvayaś ceti // HTU 68: uktā navaite sādharmyeṇa dṛṣṭāntābhāsāḥ // |
sādharmyavatprayoga |
NB 3.8: tatra sādharmyavat // NB 3.9: yad upalabdhilakṣaṇaprāptaṃ san nopalabhyate so 'sadvyavahāraviṣayaḥ siddhaḥ / yathānyaḥ kaścid dṛṣṭaḥ śaśaviṣāṇādiḥ / nopalabhyate ca kvacit pradeśaviśeṣa upalabdhilakṣaṇaprāpto ghaṭa iti [anupalabdhiprayogaḥ] // NB 3.10: tathā svabhāvahetoḥ prayogaḥ // (1) NB 3.11: yat sat tat sarvam anityaṃ yathā ghaṭādir iti / śuddhasya svabhāvahetoḥ prayogaḥ // (2) NB 3.12: yad utpattimat tad anityam iti svabhāvabhūtadharmabhedena svabhāvasya prayogaḥ // (3) NB 3.13-15: yat kṛtakaṃ tad anityam ity upādhibhedena.// apekṣitaparavyāpāro hi bhāvaḥ svabhāvaniṣpattau kṛtaka iti // evaṃ pratyayabhedabheditvādayo ['pi] draṣṭavyāḥ // NB 3.16: sann utpattimān kṛtako vā śabda iti pakṣadharmaopadarśanam // NB 3.23: kāryahetoḥ prayogaḥ / yatra dhūmas tatrāgniḥ, yathā mahānasādāv / asti ceiha dhūma iti // NB 3.37: yasmāt sādharmyavatprayoge 'pi yad upalabdhilakṣaṇaprāptaṃ san nopalabhyate so 'sadvyavahāraviṣayaḥ / nopalabhyate cātropalabdhilakṣaṇa-prāpto ghaṭa ity ukte sāmarthyād eva neha ghaṭa iti bhavati //
HTU 9: tatra sādharmyeṇa tāvat / yat kṛtakaṃ tat sarvam anityaṃ dṛṣṭam / yathā ghaṭādiḥ / kṛtakaś ca śabda iti / HTU 88: tathā sādharmyavati prayoge 'nvayābhidhānasāmarthyād eva vyatireko 'vagantavya iti na pṛthag ucyate yathā yat kṛtakaṃ tat sarvam anityaṃ draṣṭavyam yathā ghaṭādiḥ / kṛtakaś ca śabda iti / sādharmyavān prayogaḥ /
TSop 3.2: samāno dharmo yasya sa sadharmā / tasya bhāvaḥ sādharmyam / dṛṣṭāntadharmiṇā saha sādhyadharmiṇo hetukṛtaṃ sādṛśyam / yasya sādhanavākyasya sādharmyam abhidheyaṃ tat sādharmyavat / sādhāraṇaānaikāntika (hetvābhāsa) NPra 3. 2. 2. 1: tatra sādhāraṇaḥ śabdaḥ prameyatvān nitya iti / tad dhi nityānityapakṣayoḥ sādhāraṇatvād anaikāntikam / kiṃ ghaṭavat prameyatvād anityaḥ śabda āhosvid ākāśavat prameyatvān nitya iti // HTU 37: yathā śabdasya nityatvādike dharme sādhye prameyatvaṃ hetuḥ sapakṣavipakṣayoḥ sarvatra vartamānaḥ sādhāraṇānaikāntikaḥ // |
sādhya(cf. gamya) |
HTU 2. vādinā svayaṃ sādhayitum iṣṭo 'rthaḥ sādhyaḥ / TSop 2.14: etāni ca trīṇi liṅgāni sādhyabhedāt / sādhyāpekṣayā hi liṅgavyavasthā / sādhyaś ca vidhiḥ pratiṣedho vā anyonyalakṣaṇavyavacchedalakṣaṇatvād anayoḥ / vidhir apy anarthāntarārthāntarabhedād dvividhaḥ / tatrānarthāntare gamye svabhāvahetuḥ / arthāntare tu gamye kāryam iti dvāv etau vidhisādhanau /
sādhyadharmavikaloa(dṛṣṭāntābhāsa) yathā nityaḥ śabdaḥ / amūrtatvāt / karmavad iti sādhyadharmavikalo dṛṣṭāntābhāsaḥ / atra hi karmaṇi nityatvaṃ sādhyadharmo nāsti / anityatvāt karmaṇaḥ / amūrtatvaṃ hi sādhanadharmo 'sti / amūrtatvād asya / |
sādhyadharmāsiddha (sādharmyadṛṣṭāntābhāsa) |
NPra 3. 3. 1. 2: sādhyadharmāsiddo yathā / nityaḥ śabdo 'mūrtatvād buddhivat / yad amūrtaṃ tan nityaṃ dṛṣṭaṃ yathā buddhiḥ / buddhau hi sadhanadharmo 'mūrtatvam asti sādhyadharmo nityatvaṃ nāsti / anityatvād buddher / |
sādhyasādhanadharmobhayavikala (sādharmyadṛṣṭāntābhāsa) |
NB 3.125: yathā nityaḥ śabdo 'mūrtatvāt. karmavat paramāṇuvad ghaṭavad iti / [ete dṛṣṭāntābhāsāḥ] sādhyasādhanadharmobhayavikalāḥ // |
sādhyasādhanobhayavikala(sādharmyadṛṣṭāntābhāsa) |
HTU 60: nityaḥ śabdo 'mūrtatvād ghaṭavad / sādhyasādhanobhayavikalaḥ // |
sādhyavikala (sādharmyadṛṣṭāntābhāsa) |
HTU 58: nityaḥ śabdo 'mūrtatvāt karmavat / sādhyavikalaḥ karmaṇo 'nityatvāt // |
sādhyādyavyatirekin(vaidharmyadṛṣṭāntābhāsa) |
NB 3.130: ..... paramāṇuvat karmavad ākāśavad iti sādhyādyavyatirekiṇaḥ // HTU 70: sādhyāvyatirekī dṛṣṭāntābhāso yathā / nityaḥ śabdo 'mūrtatvāt paramāṇuvat / atra paramāṇor vaidharmyadṛṣṭāntatvād amūrtatvaṃ sādhanadharmo vyāvṛtto mūrtatvāt paramāṇūnām / nityatvaṃ sādhyadharmo na vyāvṛttaḥ / paramāṇor nityatvāt // TSop 3.20: tathā vaidharmyeṇāpi / yathā nityaḥ śabdaḥ / amūrtatvāt / paramāṇuvad iti sādhyāvyatirekī /
sādhyāvyāvṛtta(vaidharmyadṛṣṭāntābhāsa) NPra 3. 3. 2. 1: tatra sādhyāvyāvṛtto yathā / nityaḥ śabdo 'mūrtatvāt paramāṇuvat / yad anityaḥ tan mūrtaṃ dṛṣṭaṃ yathā paramāṇuḥ / paramāṇor hi sādhanadharmo 'mūrtatvaṃ vyāvṛttaṃ mūrtatvāt paramāṇūnām iti / sādhyadharmo nityatvaṃ na vyāvṛttaṃ nityatvāt paramāṇūnām iti // |
41件中21〜40番目の20件表示